23 Ekim 2009 Cuma

Eşleştirme çalışması nasıl yapılır?

Bazı bloglarda okuduğum eşleştirme çalışmaları ve bana mail yoluyla ulaşan arkadaşlarımın "eşleştirme nasıl yapılır?" soruları üzerine birkaç kelam etmenin zamanı gelmiştir.

Eşleştirme çocuğun kavramları (renk, şekil. mekanda konum..) , matematiksel becerileri ve nesneler arası ilişkileri algılamasında temel oluşturur. Çocuğun bu becerilerini bir apartman diye düşünürsek eşleştirme de binanın temelini oluşturur. Bu yüzden önemlidir.

Çocuk bir şeyi öğrenirken önce 3 boyutlu gerçek nesnelerle öğrenir. Dokunma, görme, koklama, işitme duyularını kullanır. Sonra 2 boyuta geçer nesne resimleri ile öğrenir. Sadece görme duyusunu kullanır.

Bu yüzden öncelikle nesnelerle nesneleri eşleme öğretilir. Burada bahsettiğim kavram (renk, şekil, mekanda konum) eşleştirmesi değil sadece 18 ay civarında nesneleri, resimleri, nesneler arası ilişkileri anlamaya çalışan çocuklar için uygulanan nesne eşleştirme çalışmasıdır.

1. aşama: nesne-nesne eşleştirme (ikisi de 3 boyutlu)

2. aşama: nesne resimleriyle nesne resimlerini eşleştirme (ikisi de 2 boyutlu)

3.aşama: nesnelerle, resimlerini eşleştirme (biri 3, diğeri 2 boyutlu)




Örnek bir çalışma ile anlatayım daha akılda kalıcı olur.

Seçtiğimiz nesne elma olsun. Çocuğun elma ile elmayı eşleştirmesini istiyoruz.

Öce 2 seçenek arasından eşleştirmeye başlıyoruz.

Annenin elinde elma, çocuğun önünde elma ve kalem var. (Önce çeldirici nesne olarak farklı tür bir nesne seçiyoruz. Kalem yerine armut olsa ilk başta eşlemenin mantığını kavraması daha zor olur)

Önce nesneleri isimleri ile tanıtıyoruz. "Bu elma, elmayı yeriz, tadı çok güzel" gibi cümlelerle akılda kalmasını sağlıyoruz. Sonra aynı şekilde kalemi tanıtıyoruz. (Bunları çocuğun önünde yanyana koyduğumuz nesneleri tanıtarak yapıyoruz)
Sonra anne kendi önünde duran elmayı alarak "bu da elma" diyerek gösteriyor. Daha sonra çocuğun önünde duran elmayı da alıp "Aaa bu da elma. Bunlar aynı" diyerek "aynı" kavramını anlamasını sağlıyor.

Bunu birkaç kez tekrar ettikten sonra kalemi gösterip" Aaa bunlar aynı değil. Bu elma, bu kalem" diyerek farklılıklarını vurguluyor.

Sonra çocuğun önündeki nesnelere tek tek bakmasını sağlayıp ardından elindeki elmayı gösterip "hadi bana bunun aynısını ver (göster)" diyerek eşleştirmesini istiyor.

Burada önemli olan nesnenin ismini söylememek!. Çünkü "elmanın aynısını ver" dersek bu sefer çocuk aynısını aramak yerine kendisine verilen" elma" ipucunu yakalayıp elmayı aramaya başlayacaktır, aynısını değil.

İlk başta başarılı olamazsa elinden tutup nesneyi almasını ve bize vermesini sağladıktan sonra "aferin aynısını verdin (ya da gösterdin). Bunlar aynı" diyerek pekiştirirsek çocuğu güdülemiş oluruz.

Bu çalışmada başarılı olunca ardından seçenek sayısını artırıp kalemin yanına bir top, daha sonra 4 'e çıkarıp bardak vb.. nesnelerle 8-9 seçeneğe kadar çıkabiliriz.

Daha da zorlaştırmak istiyorsak sadece meyvelerle de (yani aynı tür nesneler) yapabiliriz.

Eşleştirme çalışmasında önce farklı tür (daha kolay olduğu için), sonra aynı tür (daha zor) nesnelerle yaparak daha eğlenceli ve çeşitlendirilmiş hale getirebiliriz.

Diyelim ki çocuğumuz nesne-nesne eşlemeyi tamamladı. Ardından aynı çalışmayı nesne resimleri ile yapıyoruz.

Daha sonra da nesne ve nesne resimi eşleme.Bu çalışmada anne ya da çocukta nesne varken diğer tarafta nesne resmi oluyor. İlk başta çok zorlanırsA birebir aynı nesnenin resmini (fotoğrafını çekip koymak) koyarsak daha kolay algılayıp, yapabilirler.

Çalışma sırasında başımıza gelebilecek daha doğrusu kesin gelecek olanlar:
-Sürekli nesneleri eline alıp oynamak, atmak isteyecek (bunun için önceden nesneleri eline bir süre verip, oynasın ki hevesini alsın.Ayrıca kollarını balayıp beklemesi için sürekli yönlendirme yapmak lazım. Zamanla beklemeyi öğrenirler. Bir de beklediğinde "aferin çok güzel bekledin. Çok güzel kollarını bağladın" gibi pekiştirmeler kullanmalı)

-Ayağa kalkıp gitme ( ısrar etmemek lazım. ne zaman isterse o zaman bırakabilir)

- Sürekli aynı nesneye odaklanıp, onu verme ( nesneleri değiştirmek en iyisi)

-Dikkati oyun dışındaki şeylere kayma (dikkat dağıtıcı unsuru ortadan kaldırmalı ya da çalışmayı bırakmalı)

20 yorum:

Sen Gelince dedi ki...

Sermin'cim kendimce benzer bir şey uygulamaya çalışıyordum ama yaptığının doğru olduğunu bilmek daha iyi hissettiriyor insana... Paylaşımın için çok teşekkürler... Erken değil di mi Nilsu için?

burcu dedi ki...

yazı süper...bu günlerde eşleştirme yapmak istiyor ama nerden başlayacağımı bilemiyordum,teşekkürler...

füsfüs dedi ki...

biz de doğru yoldan gitmişiz demek ki, gerçek nesneler konusu gerçekten çok doğru
gerçeğini görmediği tanımadığı bir nesnenin veya hayvanın resmini de kavrayamıyor defne
3 boyutlu eşleştirme yaparken aynısı al tak tak yap derim, hemen alıp birbirine vurur, bu da bir motivasyon oluyor sanırım
bu arada çok güzel anlatmışsın tekrar teşekkürler yazı için

banu dedi ki...

Sermin'cim teşekür ederiz... Geçenlerde Neslihan'a yaptığın yorumdan sonra farketmiştim, aynısını getir falan diyorduk ama hiç bilinçli değildik... senin yazdıklarından sonra ilk defa kartlarla bir çalışma yaptık... "öbüü" diye bir kelime eklendi Mira'nın haznesine :)

Burcu dedi ki...

çok güzel ve değerli bilgiler bunlar arkadaşım, ellerine, emeğine sağlık.. Bir döndün pir döndün.. Devamını bekliyoruz..

Filiz Morkoç dedi ki...

Elinize sağlık yazı için.. Benim oğlum 3. aşamayı yapabiliyor sanırım. Kitaptaki saat ile duvardaki saati eşleştiriyor mesela..

Mlke_Btkn dedi ki...

Öncelikle sayfanın en üstündeki resmine bayıldığımı söylemeden edemicem maşallh...

Sonrasında bizim ufaklık 16 aylık ve bu tarz ıyunlar yapmayı ben istesemde şiddetle karşı çıkıyor yani geçen gün demliğin ağız kısmından mercimek attık tamam 1-2 yapıo sonra yapamayınca sinirlenio ve saçmalamaya başlıo aslında yapacak uğraşsa :))

Neyse, çok uzattım farkındayım sonuç itibariyle bunu da yapmk isterim ama dinlemez ve çekip gider.. ne yapıcaz bakalım..

Ay nerden nereye atladım kusura bakmayın sizi de tebrik ediyorum..
sevgiler..

AYÇA dedi ki...

Süper Sermin. Devamını bekliyorummmmmmm

Sermin dedi ki...

Özlem ilk aşamasını dene bakalım. çok sıkılırsa bırakır birkaç ay sonra denersin.

Irmak'ın annesi rica ederim. Faydalı olduysam ne mutlu

Füsun bizim için bile öyle değil mi? yaşayark öğrenme her zaman daha kalıcı.

Sermin dedi ki...

Banu nasıl özledim Mira'yı bir bilsen. Demek öbüüü diyor haa. çok şeker

Burcu sağol cnm. bebeişler ve anneleri mutlu olsunlar.

Aklımdakiler ne güzel aferin ona. ama yine de önceki aşamaları da denemeni tavsiye ederim

Sermin dedi ki...

Batıkan'ın annesi belki bu tür oyunlara ilgisi yoktur.Ama dah küçük. Birkaç ayda dikkat süresi uzar ve ilgisi masa oyunkarına kaymaya başlar. üstüne gitmeden eğlenceli hale getirerek deneybilirsin. masa başınd adeğil de yerde, banyo yaparken, yatakta vb.... gibi.

Ayça sen iste yeter ki. her konuda yazarım şekerim

Anne İş'te dedi ki...

Sermincim;ellerine sağlık..aynısından,başlıyoruz.Aklımdaki pekçok şey daha net:))

Naile dedi ki...

çok teşekkür ederim Sermin, çok güzel anlatmışsın. Hemen uygulamaya başlayacağım.

Sermin dedi ki...

Dijle ve Nailecim faydalı olduysam ne mutlu. kolay gelsin şekerler.

Güneş Akay dedi ki...

Merhaba, Banunun sayfasında gördüm çok faydalı olmuş, Teşekkürler.

sule_bilge dedi ki...

bilirkişi diye sanırım özgürannede duymuştum ilk kez.
montessori deki link getirdi beni.iyi ki getirmiş.memnun oldum.
sevgiler

Sermin dedi ki...

sevgili güneş teşekkür ederim.

Sermin dedi ki...

şule-bilge'nin annesi teşekkür ederim. ama bilirkişi yi anlayamadım :-o?

ZeyNes dedi ki...

Gerçekten çok faydalı bu konuda yorumun ve yazın,teşekkürler.Renkler konusunda bir yorum bekliyorum şimdi senden,Zeynep'le bir oyun oynadık,maviyi öğrendi ama onda takıldı kaldı.Renkleri nasıl öğretelim,hangi renklerden başlayalım vs.Öpüyorum :)

sule_bilge dedi ki...

öyle hitab etmişti satır arasında sana ,onu kastettmiştim :D