Eşleştirme çalışması nasıl yapılır?

Bazı bloglarda okuduğum eşleştirme çalışmaları ve bana mail yoluyla ulaşan arkadaşlarımın "eşleştirme nasıl yapılır?" soruları üzerine birkaç kelam etmenin zamanı gelmiştir.

Eşleştirme çocuğun kavramları (renk, şekil. mekanda konum..) , matematiksel becerileri ve nesneler arası ilişkileri algılamasında temel oluşturur. Çocuğun bu becerilerini bir apartman diye düşünürsek eşleştirme de binanın temelini oluşturur. Bu yüzden önemlidir.

Çocuk bir şeyi öğrenirken önce 3 boyutlu gerçek nesnelerle öğrenir. Dokunma, görme, koklama, işitme duyularını kullanır. Sonra 2 boyuta geçer nesne resimleri ile öğrenir. Sadece görme duyusunu kullanır.

Bu yüzden öncelikle nesnelerle nesneleri eşleme öğretilir. Burada bahsettiğim kavram (renk, şekil, mekanda konum) eşleştirmesi değil sadece 18 ay civarında nesneleri, resimleri, nesneler arası ilişkileri anlamaya çalışan çocuklar için uygulanan nesne eşleştirme çalışmasıdır.

1. aşama: nesne-nesne eşleştirme (ikisi de 3 boyutlu)

2. aşama: nesne resimleriyle nesne resimlerini eşleştirme (ikisi de 2 boyutlu)

3.aşama: nesnelerle, resimlerini eşleştirme (biri 3, diğeri 2 boyutlu)

Örnek bir çalışma ile anlatayım daha akılda kalıcı olur.

Seçtiğimiz nesne elma olsun. Çocuğun elma ile elmayı eşleştirmesini istiyoruz.

Öce 2 seçenek arasından eşleştirmeye başlıyoruz.

Annenin elinde elma, çocuğun önünde elma ve kalem var. (Önce çeldirici nesne olarak farklı tür bir nesne seçiyoruz. Kalem yerine armut olsa ilk başta eşlemenin mantığını kavraması daha zor olur)

Önce nesneleri isimleri ile tanıtıyoruz. "Bu elma, elmayı yeriz, tadı çok güzel" gibi cümlelerle akılda kalmasını sağlıyoruz. Sonra aynı şekilde kalemi tanıtıyoruz. (Bunları çocuğun önünde yanyana koyduğumuz nesneleri tanıtarak yapıyoruz)
Sonra anne kendi önünde duran elmayı alarak "bu da elma" diyerek gösteriyor. Daha sonra çocuğun önünde duran elmayı da alıp "Aaa bu da elma. Bunlar aynı" diyerek "aynı" kavramını anlamasını sağlıyor.

Bunu birkaç kez tekrar ettikten sonra kalemi gösterip" Aaa bunlar aynı değil. Bu elma, bu kalem" diyerek farklılıklarını vurguluyor.

Sonra çocuğun önündeki nesnelere tek tek bakmasını sağlayıp ardından elindeki elmayı gösterip "hadi bana bunun aynısını ver (göster)" diyerek eşleştirmesini istiyor.

Burada önemli olan nesnenin ismini söylememek!. Çünkü "elmanın aynısını ver" dersek bu sefer çocuk aynısını aramak yerine kendisine verilen" elma" ipucunu yakalayıp elmayı aramaya başlayacaktır, aynısını değil.

İlk başta başarılı olamazsa elinden tutup nesneyi almasını ve bize vermesini sağladıktan sonra "aferin aynısını verdin (ya da gösterdin). Bunlar aynı" diyerek pekiştirirsek çocuğu güdülemiş oluruz.

Bu çalışmada başarılı olunca ardından seçenek sayısını artırıp kalemin yanına bir top, daha sonra 4 'e çıkarıp bardak vb.. nesnelerle 8-9 seçeneğe kadar çıkabiliriz.

Daha da zorlaştırmak istiyorsak sadece meyvelerle de (yani aynı tür nesneler) yapabiliriz.

Eşleştirme çalışmasında önce farklı tür (daha kolay olduğu için), sonra aynı tür (daha zor) nesnelerle yaparak daha eğlenceli ve çeşitlendirilmiş hale getirebiliriz.

Diyelim ki çocuğumuz nesne-nesne eşlemeyi tamamladı. Ardından aynı çalışmayı nesne resimleri ile yapıyoruz.

Daha sonra da nesne ve nesne resimi eşleme.Bu çalışmada anne ya da çocukta nesne varken diğer tarafta nesne resmi oluyor. İlk başta çok zorlanırsA birebir aynı nesnenin resmini (fotoğrafını çekip koymak) koyarsak daha kolay algılayıp, yapabilirler.

Çalışma sırasında başımıza gelebilecek daha doğrusu kesin gelecek olanlar:
-Sürekli nesneleri eline alıp oynamak, atmak isteyecek (bunun için önceden nesneleri eline bir süre verip, oynasın ki hevesini alsın.Ayrıca kollarını balayıp beklemesi için sürekli yönlendirme yapmak lazım. Zamanla beklemeyi öğrenirler. Bir de beklediğinde "aferin çok güzel bekledin. Çok güzel kollarını bağladın" gibi pekiştirmeler kullanmalı)

-Ayağa kalkıp gitme ( ısrar etmemek lazım. ne zaman isterse o zaman bırakabilir)

- Sürekli aynı nesneye odaklanıp, onu verme ( nesneleri değiştirmek en iyisi)

-Dikkati oyun dışındaki şeylere kayma (dikkat dağıtıcı unsuru ortadan kaldırmalı ya da çalışmayı bırakmalı)